Mạc Can tạp bút

Tạp bút nhưng không giống tạp bút. Trong mớ bòng bong, rối rắm chữ nghĩa Mạc Can tung ra, người đọc muốn tìm “vàng” chỉ còn cách phải chịu khó “đãi” chữ.

Tên sách: Mạc Can tạp bút.
Tác giả: Mạc Can.
NXB Trẻ, xuất bản theo hợp đồng sử dụng tác phẩm thời hạn 2006-2016. 

Bìa cuốn “Mạc Can tạp bút”.

Nếu quen đọc những tạp bút, tạp văn ngăn ngắn, câu chữ gọn gàng có lẽ bạn sẽ “choáng” khi đọc tạp bút Mạc Can. “Tản mạn. Tạp văn. Tạp bút. Tưởng tượng. Chiêm bao. Truyện ngắn & vài chuyện có thật…”. Ngay từ lời giới thiệu sách, Mạc Can “cảnh báo” người đọc cái sự không rõ ràng về thể loại của cuốn sách bạn đang cầm trên tay. Nhưng cứ tạm gọi nó là tạp bút, là những chuyện nghĩ gì viết nấy của “ cây bút trẻ hơn 60 tuổi“.

Đọc cuốn sách như đang tham gia một trò chơi, hoặc thử làm một trò ảo thuật với các “bé chữ” của Mạc Can. Một cách sắp xếp trình bày sách có chủ ý: Rải rác giữa các trang sách là một số chữ in đậm, thỉnh thoảng lại có vài dòng in nghiêng. Thậm chí Mạc Can còn bày cho độc giả khả năng “nói tiếng thứ hai sau vỏ não, nói làm sao để không thành lời” và trở thành “nhà ngoại cảm”. Nghe thì có vẻ bí hiểm nhưng thật ra là cách ông dẫn dắt người đọc vào những suy nghĩ, tình cảm về con người ông, về bạn bè thân sơ, về cái sự cực nhọc cùng nguy hiểm của nghề viết văn. Chẳng thế mà ông thổ lộ mình “quý trọng các Hiệp sĩ, các nhà văn, các Bá tước sang trọng trong suy nghĩ, những kẻ hay ngộ nạn, tử vì đạo” và có ước muốn trở thành “người đi kiếm khôi phục lại gương mặt những trang Hiệp sĩ”. Lần lượt các bức “biếm họa bằng chữ” về ông già Sơn Nam, nhà văn Hồ Anh Thái, nhà văn Mai Sơn, Nguyễn Ngọc Tư, Nguyễn Đông Thức, Nguyễn Vĩnh Nguyên… hiện ra dưới cách nhìn têu tếu nhưng chân thành và cảm động.  

Sau tiểu thuyết Tấm ván phóng dao, tập truyện ngắn Tờ 100 đô la âm phủ, Món nợ kịch trường, Người nói tiếng Bồ Câu… và những vai diễn bi hài, Mạc Can – bằng tạp bút, “thứ tiếng nói thứ 2 sau vỏ não” – đã suy ngẫm về cuộc đời của chính ông trong mối tương quan với nhiều người.

Có lẽ Mạc Can chưa bao giờ cố tình làm ra vẻ đặc biệt, thế nhưng, dù muốn hay không, con đường bước vào văn nghiệp và văn phong của ông vẫn đặc biệt. Nhân dịp ra mắt tập sách Mạc Can tạp bút, ngày 11/8, NXB Trẻ tổ chức buổi gặp gỡ chủ đề “Trà đá với Mạc Can” tại Quán Đoàn viên, số 6, Huyền Trân Công Chúa, quận 1, TP HCM. 

Anh Vân

(VnExpress)